Η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία

Γράφει η μαθήτρια Γ΄ Λυκείου, Κατερίνα Δ.

Ομιλία με θέμα τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία

Αγαπητοί φίλοι με μέλη του πολιτιστικού συλλόγου,

είναι ευρέως αποδεκτό ότι η σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από φαινόμενα βίας, εγκληματικότητας, ρατσισμού και αδικίας. Τα φαινόμενα αυτά οδηγούν στην καταπάτηση των δικαιωμάτων κάθε κοινωνίας, τα οποία όμως είναι αναγκαίο να προστατευτούν για την εξασφάλιση της αρμονικής συνύπαρξης όλων των ανθρώπων. Τα σημαντικότερα από τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, της ισότητας, της απρόσκοπτης πρόσβασης και συμμετοχής στη μόρφωση και στη διαχείριση των κοινών.

Η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρατηρείται κυρίως στις λιγότερο αναπτυγμένες οικονομικά χώρες, όπου η υποστήριξη των ισχυρών κρατών είναι σχεδόν μηδαμινή. Το μορφωτικό επίπεδο των ανθρώπων είναι χαμηλό και αυτό τους καθιστά υποχείρια και αντικείμενα εκμετάλλευσης των οικονομικά ισχυρών. Η πείνα και η εξαλθίωση μαστίζουν τις κοινωνίες αυτές, ενώ η ανεξέλεγκτη αύξηση των πληθυσμών οδηγεί σε πολυάριθμες ανάγκες και στην ανεργία. Επιπρόσθετα, οι κάτοικοι στις χώρες αυτές διώκονται για τα πολιτικά και θρησκευτικά τους φρονήματα, υφίστανται βασανιστήρια και η έννοια "δικαιοσύνη" είναι άγνωστη σε αυτούς, αφού μάχονται μόνοι και ανυπεράσπιστοι για την ελευθερία τους. Ο ανταγωνισμός, η επεκτακτική διάθεση των ανεπτυγμένων χωρών σε συνδυασμό με την παραπληροφόρηση και τη λογοκρισία καθιστούν τους ανθρώπους ετεροκατευθυνόμενα όντα, ανίκανους να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους.

Όσον αφορά τις ανεπτυγμένες χώρες η παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων εκεί σχετίζεται με τη δομή και τη λειτουργία του οικονομικού-κοινωνικού τους συστήματος. Εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής ανάπτυξης ο άνθρωπος έχει μετατραπεί σε εξάρτημα, έχει υποστεί πνευματικό ακρωτηριασμό και ποδηγετείται από τις βλέψεις των ισχυρών.

Η αστικοποίηση έχει ενισχύσει τη μαζοποίηση, την τυποποίηση, την καταδίκη της διαφορετικότητας. Παράλληλα κυριαρχεί η αναξιοκρατία, ο νεποτισμός, η ευνοιοκρατία, με αποτέλεσμα να περιθωριοποιούνται άτομα με εξαιρετικές ικανότητες, χάνοντας το δικαίωμα της επαγγελματικής αποκατάστασης και της πνευματικής ανάπτυξης. Υποβαθμίζεται ο ρόλος του κράτους, οι δημοκρατικοί θεσμοί και αξίες, και έτσι το άτομο νιώθει ανασφάλεια, αβεβαιότητα για το μέλλον του. Ταυτόχρονα το οικολογικό πρόβλημα επιδεινώνεται, το φυσικό περιβάλλον καταστρέφεται και οι συνθήκες διαβίωσης γίνονται απάνθρωπες. Η αισχροκέρδεια και ο αμοραλισμός καταχαρακώνουν τις κοινωνίες, μετατρέποντας τους πολίτες σε ανερμάτιστους ανθρώπους, χωρίς δικαιώματα και πνευματικές ελευθερίες.

Η σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα μπορεί να προστατέψει τα ανθρώπινα δικαιώματα μέσω της ανθρωπιστικής παιδείας που προσφέρεται. Η πνευματική θωράκιση του ανθρώπου, και ιδιαίτερα των νέων, συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης, καλλιεργημένης προσωπικότητας, εμφορούμενης από αξίες και ιδανικά. Καλλιεργείται η αλληλοβοήθεια, η ευσπλαχνία, η αλληλεγγύη, αρετές που εξυψώνουν την ανθρώπινη υπόσταση, ώστε ο άνθρωπος να ευαισθητοποιηθεί, να ωριμάσει, ώστε να δείχνει ανεκτικότητα στο καινούργιο και διαφορετικό, απαλλαγμένος από προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες. Με αυτό τον τρόπο ο άνθρωπος θα καταφέρει να κατακτήσει την εσωτερική του ελευθερία, την εσωτερική πληρότητα, και να αγωνιστεί για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του και φυσικά όλων των ανθρώπων.

Η διασφάλιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων πραγματοποιείται και στο πλαίσιο της πολιτικής δραστηριοποίησης. Το άτομο χρειάζεται να αφυπινστεί, να δραστηριοποιηθεί και να συμμετέχει στα κοινά, για να ενημερώνεται για τα τεκταινόμενα της χώρας. Μέσω της πολιτικής απασχόλησης το άτομο θα απελευθερωθεί από την αδράνεια, τον σκοταδισμό, θα αποκτήσει δυναμική παρουσία και οξύνοια, ώστε να παλέψει για τα δικαιώματά του. Κατά συνέπεια, γίνεται υπεύθυνος πολίτης, διαπνεόμενος από κοινωνική συνείδηση, προσφορά, αλληλεγγύη, και βέβαια μετατρέπεται σε ένα διαπαιδαγωγημένο πρόσωπο με πολιτική σκέψη και συμπεριφορά. Έτσι εξαλείφονται οι χρονίζουσες μάστιγες που κρατούν πίσω τις κοινωνίες και συγκεκριμένα τον πολιτισμό, την παιδεία, δηλαδή εκείνους τους παράγοντες που αφυπνίζουν τους πολίτες και τους ισχυροποιούν απέναντι στο κράτος.

Κατ' επέκταση με την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την επιθυμία για κοινωνική προσφορά και την ελευθερία έκφρασης, θα πραγματοποιηθούν ενέργειες και για την ανάπτυξη του επιπέδου διαβίωσης των κατοίκων στις τριτοκοσμικές χώρες. Η δράση διεθνών οργανισμών, η δραστηριοποίηση της πολιτείας, η πνευματική ηγεσία και οι δημοκρατικές συνεργασίες αποτελούν φορείς που θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας εύρυθμης παγκοσμιοποίησης που θα σέβεται και θα εκτιμά και τα δικαιώματα του ανθρώπου.

Μπορεί οι παραπάνω προτάσεις να φαντάζουν "χιμαιρικές", αν αναλογιστούμε το τεχνοκρατικό πνέυμα της εποχής και τα γιγαντιαία συμφέροντα που αντιστρατεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν όμως δραστηριοποιηθούμε με υπευθυνότητα και εντιμότητα θα καταφέρουμε να κερδίσει ο άνθρωπος την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ταυτότητά του.

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο και την προσοχή σας.