Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και οι επιπτώσεις του

Γράφει η μαθήτρια της Γ΄ Τάξης, Ηλιάνα Κ.

Η παγκοσμιοποίηση είναι ένα φαινόμενο που άρχισε να εκδηλώνεται τη δεκαετία του '80. Σχετίζεται με τις ταχύτατες εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στο σύγχρονο κόσμο και τη γεφύρωση των αποστάσεων που παραδοσιακά χώριζαν τις χώρες και τους ανθρώπους. Όμως με το πέρασμα του χρόνου οι αλλαγές εντείνονται καθώς η διαφορετικότητα των λαών τείνει να υποχωρεί. Πρόκειται για αναπόφευκτες συνέπειες μιας εξέλιξης που ευνοήθηκε σημαντικά από την εκπληκτική τεχνολογική ανάπτυξη κυρίως στον τομέα της Πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιακών μέσων. Εξάλλου η ανάγκη για τη διευκόλυνση του εμπορίου και της ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών χωρίς δασμολογικούς ή εθνικούς περιορισμούς οδήγησαν τον κόσμο στη σημερινή κατάσταση.

Ωστόσο, πολλοί υποστηρίζουν πως πίσω από την παγκοσμιοποίηση βρίσκονται μεγάλες δυνάμεις και μετοχικά κεφάλαια που θέλουν να εξαπλωθούν ανά την οικουμένη, προκειμένου να αποκομίσουν οικονομικά οφέλη ακόμα και με τη θυσία των φυσικών πόρων και ψυχών στο βωμό του υλικού κέρδους.

Βέβαια, και οι λαοί μεμονωμένα συνέβαλαν στην παγκοσμοποίηση, καθώς είχαν την ανάγκη για άμεση επικοινωνία με διαφορετικές κουλτούρες και ιδέες. Έτσι με τη βοήθεια της τεχνολογίας εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός και πλέον επικοινωνούν σε πραγματικό χρόνο, χωρίς να είναι εμπόδιο η απόσταση.

Όμως η παγκοσμιοποίηση εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Έχουν γίνει σαρωτικές αλλαγές σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα που πλήττουν άμεσα κυρίως τις μικροαστικές τάξεις και τους φτωχούς. Όπως είναι σύνθετο φαινόμενο έτσι σύνθετες είναι και οι επιπτώσεις που προκαλεί. Έτσι, ευνοεί τη γιγάντωση κάποιων πολυεθνικών επιχειρήσεων και διεθνών οικονομικών οργανισμών, που έχουν κυρίως οικονομική δύναμη, αλλά μπορούν να επηρεάζουν και την πολιτική κατάσταση σε όλον τον κόσμο. Εξάλλου, οι πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης υποστηρίζουν ότι διαστρεβλώνει τις δημοκρατικές ιδέες, καθώς είναι ανεξέλεγκτη.

Επιπροσθέτως, το παγκόσμιο εμπόριο διακινείται από λίγους που κινούν τα νήματα προς ίδιον όφελος. Οι μικρές επιχειρήσεις δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο σκληρό ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα να οδηγούνται στη χρεοκοπία και να εξαγοράζονται σε εξευτελιτιστικές τιμές από μεγαλύτερες εταιρίες.

Όλη αυτή η συγκέντρωση πλούτου στις ισχυρές δυνάμεις των παγκοσμιοποιημένων πολυεθνικών τους δίνει την εξουσία να υπονομεύουν τα κράτη, κάνοντας τις κυβερνήσεις υποχείριά τους. Εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πλουσίων και των ισχυρών, με αποτέλεσμα να αδικείται το σύνολο των πολιτών ενός κράτους και να οδηγούνται στην εξαθλίωση. Επίσης, παραβιάζονται δικαιώματα, χάνουν οι άνθρωποι την αισιοδοξία και το μέλλον τους. Η εγκληματικότητα αυξάνεται, όπως και η βία.

Επιπλέον, λόγω της παγκοσμιοποίησης προωθείται η τυποποίηση, η ομογενοποίηση και η μαζοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω της πληροφόρησης, της ψυχαγωγίας, των προτύπων του καταναλωτισμού και της εξαγωγής της μαζικής κουλτούρας. Αντίθετα, παραμερίζονται οι εθνικές θρησκευτικές ιδιαιτερότητες, χάνεται η μοναδικότητα ενός λαού, τα ήθη, τα έθιμα, η παράδοσή τους. Αυτό επηρεάζει όλους τους τομείς της ζωής ενός ανθρώπου, καθώς και τις προσωπικές ιδεολογίες και αντιλήψεις.

Εξαιτίας των παραπάνω διαιωνίζεται η φτώχια και οι κοινωνικές διακρίσεις. Όπως εξελίσσεται σήμερα η παγκοσμιοποίηση, οδηγούνται στο περιθώριο οι λιγότερο αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη. Παρατηρείται έντονο χάσμα αναπτυξιακό και οικονομικό ανάμεσα στις πλούσιες χώρες και τις φτωχές. Ο αναπτυσσόμενος κόσμος και όχι μόνο δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ισότιμα τις αναπτυγμένες χώρες, αλλά έχει και προβλήματα επιβίωσης.

Για να αντιμετωπιστεί  η λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης και να σταματήσουν τα ξεσπάσματα βίας και εκμετάλλευσης χρειάζεται κινητοποίηση. Πρώτα απ' όλα πρέπει οι πολίτες να συνειδητοποιήσουν το μέγεθος της απειλής για τη δημοκρατία και τα δικαιώματά τους, να μη χάσουν την ιδιαιτερότητά τους και να μη γίνονται υποχείρια της μαζοποίησης. Η έννοια της πατρίδας να μη χαθεί, καθώς περικλείει γεωγραφικά όρια, πολιτισμικές αξίες, ιστορικές μνήμες, το παρελθόν αλλά και το μέλλον ενός έθνους.

Όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη, χρειάζεται να αυξήσει κάθε κράτος την παραγωγικότητά του και μην αφήνεται στο έλεος των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να διαφυλάσσονται και να αξιοποιούνται οι εθνικοί πόροι και το φυσικό περιβάλλον με σεβασμό πάντοτε στην πολιτιστική κληρονομιά. Οι πολίτες έχουν τον δικό τους λόγο να κρίνουν τη δημοκρατία και πώς αυτή λειτουργεί. Να αντιστέκονται στην αδικία και να μην επιτρέπουν να γίνονται έρμαια στις ορέξεις των ισχυρών.

Μπορεί η παγκοσμιοποίηση να οφείλεται στη σύγχρονη τεχνολογική και οικονομική ανάπτυξη, τα αποτελέσματά της όμως επηρεάζουν όλους τους τομείς της ζωής των πολιτών. Με την ορθή διαχείριση των καταστάσεων η παγκοσμιοποίηση θα βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες και δε θα επιτρέπει την εκμετάλλευσή τους.