Το λαϊκίζειν εστί κινδυνεύειν

«Το λαϊκίζειν εστί κινδυνεύειν»

Αναμφίβολα οι σύγχρονες κοινωνίες γίνονται μάρτυρες μιας γενικευμένης πολιτικής και ηθικής πτώσης. Ανά την υφήλιο οι δημοκρατίες κλονίζονται είτε από ολοκληρωτικά καθεστώτα είτε από ακραίες φασιστικές ιδεολογίες. Η επέλαση, όμως, του πολιτικού υποκόσμου οφείλεται κυρίως στην άνθιση του λαϊκισμού, μιας περίτεχνης σκοτεινής τέχνης που οδηγεί το άτομο και το σύνολο στην καταστροφή και πρέπει να κατανικηθεί.

Οι εξελίξεις καθημερινά επιβεβαιώνουν ότι η πρακτική του λαϊκισμού βλάπτει σοβαρά και βαθιά την ατομική ύπαρξη. Συνεχώς αποδεικνύεται ότι φυλακίζει το άτομο στην αμάθεια ή ημιμάθεια, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα σκοταδισμού. Ακολούθως, οι πολίτες ενός δημοκρατικού καθεστώτος γίνονται έρμαια ενός κύριου λαϊκιστή ? « του αρχηγού». Συνήθως οι άνθρωποι γίνονται θύματα αυτής της παγίδας όντας κουρασμένοι και αγανακτισμένοι με την επικρατούσα πολιτική και κοινωνική κατάσταση και αναζητώντας μια μαγική λύση. Η αυταπάτη της ύπαρξης μιας αυτόματης λύσης είναι ένα πρόσφορο έδαφος για να σπείρει ο λαϊκιστής το ψέμα και την «πραγματικότητα» που τον συμφέρει. Επομένως τα άτομα αποπροσανατολίζονται από το ουσιαστικό πρόβλημα, δείχνουν τυφλή εμπιστοσύνη στους πιο αναξιόπιστους ανθρώπους και ίσως στρέφονται εναντίον του συγγενικού και φιλικού κύκλου τους που προσπαθεί να τους συνετίσει. Όταν πλέον ο εκάστοτε λαοπλάνος επιτύχει το σκοπό του, τότε οι οπαδοί του μένουν απομονωμένοι, βυθισμένοι στο φόβο και τις ενοχές.

Οι εικόνες στις τηλεοράσεις και τις εφημερίδες και ο ήχος του ραδιοφώνου είναι ακράδαντα στοιχεία ότι ο λαϊκισμός διαμελίζει τις κοινωνίες. Οι πολίτες πείθονται από τη ρητορική του ψέματος και το συγχέουν με το αληθινό συμφέρον τους. Αγνοούν την πραγματικότητα, ασχολούνται με ανούσιες δράσεις του κινήματος στο οποίο συμμετέχουν και δυστυχώς μετατρέπονται σε αδρανείς και ανεύθυνους πολίτες. Η επιβίωση των δημοκρατιών είναι πλέον στο στόχαστρο και η πορεία των γεγονότων υποδεικνύει ότι πολύ δύσκολα θα αντέξουν αυτή τη δοκιμασία. Βέβαια το φαινόμενο της απόλυτης υποταγής στον αρχηγό, οδηγεί σε φανατικά ξεσπάσματα και βίαιες αντιδράσεις μεταξύ των διαφόρων κινημάτων αλλά και με εκείνους που γλιτώνουν από τη μάστιγα του λαϊκισμού. Ακολούθως η κοινωνία διαιρείται και χάνει τη συνοχή της. Κυριαρχούν η μισαλλοδοξία, η εγκληματικότητα, ο φανατισμός και ο ρατσισμός με αποτέλεσμα να καταρρακώνονται τομείς ζωτικής σημασίας για την κοινωνική πρόοδο, όπως ο οικονομικός, ο πολιτικός, ο επιστημονικός και ο καλλιτεχνικός.

Ολοφάνερα, ο λαϊκισμός στη σύγχρονη εποχή έχει αποκτήσει τεράστια δύναμη και επιρροή με τα θύματά του, άτομο και κοινωνία, να αυξάνονται εκθετικά και να πλήττονται με τρόπο όλο και πιο ανεπανόρθωτο. Σε αυτό το κομβικό σημείο οφείλει κάθε σχετικός φορέας να παρέμβει για να τερματιστεί η αυτοκρατορία του εκάστοτε λαϊκιστή.

Όπως σε πολλές άλλες περιπτώσεις, έτσι και τώρα η παροχή ποιοτικής και αποτελεσματικής εκπαίδευσης αποτελεί τον πρώτο σωτήρα. Αποδεδειγμένα ο μεγαλύτερος εχθρός του ψέματος και της παραπλάνησης είναι η ορθολογική σκέψη και ο προβληματισμός. Είναι σημαντικό στο πλαίσιο κάθε εκπαιδευτικού φορέα, σχολείου και οικογένειας, να καλλιεργείται η κρίση του πνεύματος και η γόνιμη αμφισβήτηση. Οι νέες γενιές πρέπει να γαλουχηθούν με την αντίληψη ότι τίποτα δεν είναι απόλυτο και ότι πάντα απαιτείται έρευνα και μελέτη κάθε φαινομένου. Μάλιστα, στις σπουδές του κάθε άτομο είναι ουσιώδες να διδάσκεται την αλληλεγγύη, την κατανόηση και την εμπιστοσύνη κυρίως με τη διδασκαλία ανθρωπιστικών επιστημών, όπως η ιστορία, η λογοτεχνία, η κοινωνιολογία και η νομική. Η κριτική επιβάλλεται να γίνεται, αλλά χωρίς να διαταράσσεται η ειρηνική συνύπαρξη. Έτσι το έδαφος των κοινωνιών θα γίνεται όλο και πιο άγονο για τη δράση των λαϊκιστών.

Η μόρφωση όμως δεν αρκεί. Οι πολίτες θα πρέπει να προστατεύονται από τους αρμόδιους φορείς, όπως η νομοθετική και εκτελεστική εξουσία καθώς και η δικαιοσύνη. Σε κάθε βάσιμη υποψία οι λειτουργοί της δικαιοσύνης είναι υπεύθυνοι να διερευνούν ουσιαστικές καταγγελίες για λαϊκιστικές δράσεις και όταν η κατάσταση γίνεται κρισιμότερη και η υπόθεση οδηγείται στα δικαστήρια, οι δικαστές οφείλουν να κρίνουν αντικειμενικά, να επιβάλλουν τις ανάλογες ποινές και να απονέμουν δικαιοσύνη. Έτσι οι πολίτες αισθάνονται πιο ασφαλείς και αντιλαμβάνονται πότε κινδυνεύουν πραγματικά να εξαπατηθούν. Επιπρόσθετα, είναι δόκιμο να θεσπίζονται και να εφαρμόζονται ιδιαίτερα αυστηρές διατάξεις για εκληματίες ? λαϊκιστές, έτσι ώστε να νουθετούνται οι ήδη υπάρχοντες και να αποτρέπονται οι φιλόδοξοι λαοπλάνοι. Πρόσφατα γεγονότα δυσλειτουργίας των θεσμών μαρτυρούν ότι χρειάζονται βελτίωση ώστε στο μέλλον να μην επαναληφθούν ανάλογα ντροπιαστικά για τη δικαιοσύνη ατοπήματα.

Δυστυχώς, κάθε άτομο της σύγχρονης εποχής είναι ένα εν δυνάμει θύμα κάποιας λαϊκιστικής πλεκτάνης. Οι άμυνες του εγκεφάλου στην κολακεία και τις θεωρίες συνωμοσίας εναντίον των λαών είναι πεπερασμένες και κάποτε λυγίζουν. Μπορούν όμως οι πολίτες του κόσμου να θωρακιστούν με τα όπλα της γνώσης και της κρίσης αλλά και να απαιτήσουν να προστατευθούν από τους επίσημους κρατικούς φορείς μέσα από τη βελτίωση της λειτουργίας τους. Με συλλογική προσπάθεια είναι στο χέρι μας να πούμε «ΟΧΙ» στους μελλοντικούς Χίτλερ.

Ελευθερία Νικολίτσα