Να εργάζεσαι και να σε βλέπω...!

Άρθρο μαθήτριας Γ΄ Λυκείου στην ενότητα "Ανθρώπινα Δικαιώματα -  Προσωπικά δεδομένα":  Θετικά και αρνητικά από την παρακολούθηση στους χώρους εργασίας.

      Στη σημερινή εποχή διαπιστώνουμε ότι επαληθεύεται με τον εναργέστερο τρόπο ο προφητικός χαρακτήρας του «1984». Η ραγδαία επέλαση του διαδικτύου και της ψηφιακής τεχνολογίας έχουν επιφέρει τεράστιες αλλαγές στην καθημερινότητά μας, σε όλες τις εκφάνσεις της. Πώς θα μπορούσε λοιπόν να εξαιρεθεί το εργασιακό περιβάλλον; Η τεχνολογία έχει εισβάλει εδώ και χρόνια στον εργασιακό τομέα, με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Ένας από αυτούς είναι και η παρακολούθηση του εργαζόμενου που εξυπηρετεί διάφορα συμφέροντα.

      Η παρακολούθηση στον χώρο εργασίας δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο. Όμως, τις τελευταίες δεκαετίες έχει ενταθεί λόγω της ψηφιοποίησης των μέσων παρακολούθησης, αλλά και της εφεύρεσης και εδραίωσης καινούργιων. Δεν είναι ασυνήθιστη η προσκόμιση βιομετρικών δεδομένων σε μυστικές διεθνείς οργανώσεις κατασκοπίας και η χρήση τους για αναγνώριση των μελών τους ή εντοπισμό εισβολέων: ανίχνευση της ίριδας ή του αμφιβληστροειδούς, των δακτυλικών αποτυπωμάτων, του προσώπου, αναγνώριση χειρόγραφης υπογραφής και του τρόπου πληκτρολόγησης. Επιπλέον, δεδομένος θεωρείται σε πολλές εταιρίες  ο έλεγχος των τηλεφωνικών κλήσεων, του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της επισκεψιμότητας ιστοσελίδων. Έτσι όμως τίθεται ζήτημα κατά πόσο διασφαλίζονται το δικαίωμα του εργαζόμενου στην ιδιωτικότητα, η αξιοπρέπεια και η ακεραιότητά του. Διότι, ναι μεν απορρέουν αρκετά οφέλη από την παρακολούθησή του, αλλά συνάμα τέτοιο καθεστώς ελέγχου εγκυμονεί και πολλούς κινδύνους.

      Στα οφέλη αρχικά θα μπορούσαμε να επισημάνουμε τη διευκόλυνση και διεύρυνση του ελέγχου της αποδοτικότητας των εργαζόμενων, μέσω του διευθυντικού δικαιώματος. Τουτέστιν, ο εργοδότης ή ο προϊστάμενος είναι σε θέση να ελέγχει άμεσα την εργατικότητα ή την οκνηρία των υπαλλήλων, την αποτελεσματικότητα και την αφοσίωσή τους στο έργο τους. Αξιολογεί, επομένως, με τα πλέον αντικειμενικά τεκμήρια την εργασία τους και αποκτά τόσο μια σφαιρική εικόνα του προσωπικού όσο και εξειδικευμένη άποψη για κάθε εργαζόμενο χωριστά, για να προβεί στη συνέχεια σε ανάλογες ενέργειες.

      Επίσης, μέσω της παρακολούθησης οι επιχειρήσεις θωρακίζονται αποτελεσματικότερα έναντι εξωτερικών και εσωτερικών απειλών. Οι δεύτερες είναι απείρως σημαντικότερες από τις πρώτες, αφού υπονομεύουν την ευρυθμία και την πρόοδο της επιχείρησης. Είναι απαραίτητο ο εργοδότης να είναι ενήμερος όταν ορισμένοι υπάλληλοι ασκούν καταχρηστικά ή αθέμιτα τα καθήκοντά τους, με στόχο το ατομικό κέρδος? χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι κάμερες που καταγράφουν τις τραπεζικές συναλλαγές και τις πράξεις των τραπεζοϋπαλλήλων. Ταυτόχρονα, διασφαλίζονται και τα συμφέροντα των πελατών.

      Μολοταύτα, τα μειονεκτήματα της εποπτείας στον εργασιακό χώρο είναι συντριπτικά περισσότερα και σίγουρα όχι αμελητέα. Πρώτον, έχει αποδειχθεί πολλάκις με μελέτες ότι έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχολογία των εργαζομένων, αφού αυξάνει τα ποσοστά κατάθλιψης και υπερκόπωσης και μειώνει τη δημιουργικότητά τους. Ακόμη, οι σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης σε τέτοια περιβάλλοντα είναι μικρές έως ανύπαρκτες, αφού οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι τα καταγραφέντα δεδομένα χρησιμοποιούνται για την αξιολόγησή τους.

      Επιπροσθέτως, η χρήση ελέγχου απαγορεύεται να επεκτείνεται στην προσωπική συμπεριφορά, τα χαρακτηριστικά ή τις εξωτερικές κι εσωτερικές επαφές των υπαλλήλων. Κάτι τέτοιο συνιστά κατάφωρη παραβίαση των ιδιωτικού απορρήτου. Ως παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί η εξωφρενική απαίτηση πολλών εργοδοτών από τους υπαλλήλους τους να τους γνωστοποιούν γενετικά δεδομένα. Τέτοιες συμπεριφορές συνιστούν ρατσιστική στοχοποίηση ανθρώπων με γενετικές παθήσεις, ιδιαίτερα εάν καταλήγουν στην απόλυση ή απόρριψή τους από κάποια εταιρία, ενώ σταδιακά ενισχύονται και επεκτείνονται οι απειλές κατά της προσωπικότητας και της ιδιωτικής ζωής όλων των εργαζομένων.

      Συνοψίζοντας, συνειδητοποιούμε ότι οι κίνδυνοι που συνεπάγεται η παρακολούθηση στον εργασιακό χώρο υπερτερούν σε σύγκριση με τα τυχόν οφέλη. Συλλογικές αυτόνομες παρεμβάσεις των πολιτών και πίεση για αυστηρότερες νομοθετικές ρυθμίσεις μπορούν να εξασφαλίσουν καλύτερη προστασία των προσωπικών δεδομένων του εργαζόμενου και να καταστήσουν σαφές ότι η αξιοπρέπεια του ατόμου δεν ακυρώνεται, όταν εισέρχεται στον χώρο εργασίας.

Β. Αφροδίτη